Tekstloze prentenboeken gebruiken

​

Het hangt erg van de leeftijd van kinderen af hoe je tekstloze prentenboeken in kunt zetten. Hieronder staan een aantal suggesties per bouw wat je ermee kunt doen; er kan nog veel meer met een tekstloos prentenboek. Sowieso is het als professional aan te bevelen om taalzwakke of meertalige kinderen tekstloze prenten mee naar huis te geven (of geef ouders het advies om bepaalde titels uit de bibliotheek te halen), om (samen) thuis taalvaardiger te worden.

​

Een algemene tip: gebruik tekstloze prentenboeken als startpunt van een activiteit of les. Er zijn veel tekstloze prentenboeken die diverse onderwerpen illustreren. Zo kun je met alle leeftijden:

• verhalen of gedichten laten vertellen of laten schrijven met informatie die één gehele illustratie of spread je geeft. 

• verhalen vertellen of schrijven over terugkerende voorwerpen, personages of andere terugkerende elementen.

• de luistervaardigheid en woordenschat trainen met een bingo.

• voorkennis activeren over bijvoorbeeld dieren, een bepaalde periode in de geschiedenis of eigenschappen van landen.

​

​

Onderbouw

• werk aan verhaalbegrip en verhaalstructuur: laat kinderen elkaar vertellen wat ze zien op de platen en laat hen daar een verhaal bij vertellen. Jongere kinderen kunnen benoemen wat ze zien op de prenten en misschien al wat aspecten aan elkaar koppelen. Wat oudere kinderen kunnen elkaar uitgebreide verhalen vertellen. Je kunt hierbij ook structuur aanbrengen door te werken met de basisfases van een verhaal: begin, midden, eind. Gebruik bijvoorbeeld drie verschillende papieren voor deze fases waarbij je kinderen de invulling kunt geven en zelf mee kunt schrijven op de vellen papier.

• werk aan woordenschat: laat kinderen benoemen wat ze zien op een plaat en schrijf de woorden mee op het bord. Bij wat oudere kinderen kun je koppels maken waarbij één van de twee al iets verder gevorderd is in de schrijfontwikkeling zodat het ene kind het woord (fonetisch) kan opschrijven.

​

Middenbouw

• laat kinderen een verhaal bedenken bij het verhaal in het hele boek; dat kunnen ze opschrijven en dat vervolgens aan elkaar vertellen.

• laat een verhaal schrijven bij een of meerdere prenten uit een tekstloos boek dat past bij het kind. In de klas kun je de prenten kopiëren, in tweetallen laten uitdelen en samen een verhaal laten schrijven bij wat ze zien. Voor kinderen die schrijven wat lastiger vinden, kun je dan goed modellen. Voor kinderen die het makkelijk vinden kun je meer uitdaging bieden door bijvoorbeeld extra bronnen te laten zoeken die passen bij de informatie in het prentenboek of je laat sterke kinderen een langer verhaal schrijven dat vaste verhaalelementen moet bevatten.

• geef kinderen een bladzijde uit het prentenboek en laat hen woorden benoemen of opschrijven die een ander kind vervolgens in die illustratie moet opzoeken.

​

Bovenbouw

• laat kinderen een zo lang mogelijke zin schrijven bij een verhaalelement dat ze zien in de prenten. Voor zwakkere schrijvers is het raadzaam om wat meer kaders te bieden, zoals het aantal woorden of het type woorden dat er sowieso in elke zin moet staan, zodat het geen gekunstelde zinnen worden. Voor de sterke schrijvers kun je bijvoorbeeld de uitdaging bieden om meerdere lange zinnen te formuleren die aan elkaar gekoppeld kunnen worden.

• laat kinderen een woord omschrijven dat op de illustraties staat, zonder dat ze het woord daadwerkelijk benoemen, zodat andere kinderen het juiste woord moeten vinden én moeten benoemen.

• laat kinderen een zin maken met een woord dat afgebeeld is op de illustratie, waarin een lidwoord, zelfstandig naamwoord en een bijvoeglijk naamwoord zit.

• laat leerlingen een zo'n lang mogelijk, grammaticaal lopende zin formuleren met woorden die in de illustraties voorkomen.

​