'Als je leest over wat je écht interessant vindt, kun je lezen voordat je het weet. Weetjes over je favoriete onderwerpen heb je nooit genoeg.'
De BAM! Ik lees- boeken zijn uitdagende, informatieve kinderboeken voor kinderen vanaf een jaar of 6. Het zijn leesboeken voor beginnende en al wat verder gevorderde lezers. Op een aantrekkelijke manier, met een fijne bladspiegel, veel illustraties en rijke taal leren kinderen over wat zij willen weten. Ideaal voor jonge vooral nieuwsgierige kinderen die veel willen leren over een specifiek onderwerp. Het niveau verschilt per boek. De opzet is gelijk; er worden binnen één thema meerdere deelonderwerpen besproken, vaak samenhangend of opeenvolgend, maar regelmatig ook los, waarbij het dikgedrukte kopje aangeeft dat er nieuwe informatie volgt.
Inmiddels zijn er al zestien BAM-boeken over allerlei onderwerpen. Over de nieuwste vier lees je hieronder meer, met tussen haakjes bij een paar boeken af en toe de ervaringen/reacties van mijn eigen (sterke) zesjarige lezer.
De grote cavia-kwis van Mathilde Stein en Anouschka Boswijk
Wat een vrolijk, uitdagend, grappig en leerzaam boek. De pakkende, grappige tekst van Mathilde Stein in combinatie met de vrolijke, sprekende illustraties van Anouschka Boswijk zorgen ervoor dat je de leukste weetjes over cavia's leert én onthoudt. Mathilde Stein spreekt de lezer, vanuit caviaperspectief, geregeld aan met uitspraken als 'bij jou thuis...' en ze maakt vergelijkingen die voor jonge kinderen goed te begrijpen zijn. Deze schrijfwijze in combinatie met de vlotte, korte zinnen, is fijn voor jonge kinderen, want hierdoor worden ze onderdeel van het verhaal. Op elke bladzijde staan grappige en speelse illustraties van Anoushka Boswijk die zowel stoer als schattig zijn. Ze passen uiterst goed in de context en maken het boek nóg aantrekkelijker.
De opzet is sterk. Het boek begint herkenbaar met de vaak bekende geluiden die een cavia maakt. Daarna volgt informatie over vroeger en die is niet suf, integendeel, die is sterk en passend bij jonge lezers. Verder lees je informatie over eten, taal en andere bijzonder leuke en interessante eigenaardigheden van de cavia. De 'kwisjes' tussendoor zijn een hit. Het zijn dan wel 'kwisjes' om de kennis te testen, maar de antwoorden zijn vaak eerder komisch serieus. En je kunt ook nog eens een 'Caaf diploma' krijgen... Geheid dat kinderen hier meer leesplezier van krijgen. (Hier in huis wordt het boek al bijna stukgelezen door de zesjarige en horen we geregeld gegniffel. Vooral de 'kwis-vragen' zijn populair.).
Hee, het heelal van Floor Tinga en Tjarko van der Pol
De titelpagina is er één waar je zo overheen kijkt, maar wel goed om te bekijken want daar verantwoorden de auteurs zich eigenlijk al voor het feit dat niet alles over dit onderwerp in het boek past: 'Het heelal is groot. Niet alles past in dit boek. (Maar wel bijna).' Dat dit een wat ongrijpbaar iets is, het heelal, maakt dit boek wel inzichtelijk. Floor Tinga heeft zo'n vaag iets helder uitgelegd en er diverse kleine weetjes van gemaakt. Met korte zinnen, waarbij ze veel vragen stelt om de lezer betrokken te houden geeft ze informatie over het ontstaan van het heelal, de aarde, sterren, planeten en reizen in de ruimte. Die informatie is to the point en voor de jongste lezers soms nog wat abstract. (Mijn zesjarige lezer kon dit wat betreft leesvaardigheid al goed aan, maar het stukje waarbij het ontstaan van de wereld vergeleken wordt met een dag, was voor hem bijvoorbeeld te abstract. Net als de 'kwis-vraag', want waar is het antwoord op die vraag? Of waar staat de reflectie op die vraag? Die vraag is geestig en leuk, maar stond nu los in het boek.). Duidelijk mag zijn dat dit boek voor kinderen bedoeld is, die of erg geïnteresseerd zijn in de ruimte of kinderen die al iets verder ontwikkeld zijn wat betreft leesvaardigheid.
Alle informatie is voorzien van grappige en mooie, sfeervolle illustraties van Tjarko van der Pol. Illustraties die passen bij de doelgroep. Extra leuk is de illustratie van het BAM!-boek zelf, waarbij de woorden 'Terwijl je dit boek leest, groeien jouw haren, nagels, benen en tenen.' voor een groot deel zijn laten zien in de illustratie, waarbij het haar haast magisch is afgebeeld. Kijk ook vooral naar de manier waarop de diverse planeten zijn afgebeeld of naar de illustraties waarbij de relatie tussen dier en ruimte inzichtelijk is gemaakt; beide gewoonweg prachtig. Net als de allerlaatste bladzijde, die illustratie vat het gehele boek samen en kan als leidraad dienen bij een gesprek over deze ingewikkelde materie.
Zit hier muziek in? van Mark Haayema & Yoko Heiligers
Als je alles wilt weten over muziek, muzieknoten, muziekinstrumenten en hoe een orkest werkt, is dit boek een echte aanrader. Een ontzettend rijk boek, in alle opzichten. De opzet van dit boek is uniek, want alle informatie die wordt gegeven, wordt uiteindelijk gebundeld aan het eind van het boek en vormt samen een prachtig slotakkoord. Wat dit boek verder aantrekkelijk maakt, is het liedje dat steeds terugkeert. Als vanzelf ga je het liedje zingen, nog zonder de muziek erbij. En als je goed oplet, zie je dat alle tekstwolkjes die verspreid in het boek staan, samenhangen.
Dit boek is er een voor de al wat verder gevorderde lezer, want de zinnen voelen wat langer en de taal is soms wat ingewikkeld. Er komen veel begrippen voorbij, vooral muziektermen, die voor veel kinderen nog onbekend kunnen zijn. Ondanks de sterke illustraties die deze woorden uitleg geven, kunnen sommige stukken als moeilijk worden ervaren. Gelukkig past Mark Haayema genoeg vleugjes humor toe in het boek en geeft ook hij echt goed duiding aan de tekst. Een mooi voorbeeld:
'Een orkest krijgt noten,
Geen borrelnoten of hazelnoten.
Muzieknoten!'
De artistieke illustraties van Yoko Heiligers zijn een feest voor het oog. De kleurvlakken die zij doorgaans toepast, zijn ook in dit boek aanwezig, maar veelal wat subtieler en net even wat speelser, waardoor het goed past bij de muzikale sfeer die dit boek ademt. Kijk bijvoorbeeld eens naar de staart van het paard, hoe die onderdeel is van de tekst of de dromerige illustratie van het meisje dat geniet van het ritme van de muziek.
Jut je suf bij zee van Mary Heylema & Tineke Meirink
Mary Heylema neemt de lezers mee naar zee en alsof haar broek met maar liefst zes zaken nog niet genoeg is, nodigt ze de lezer echt uit met haar mee te gaan:
'Dus...ga je mee?
Doe je ogen maar dicht.
Broesj broesj.'
Dat de zee heel veel schatten achterlaat op het strand is voor vele kinderen interessant. Vooral voor degene die al eens aan zee is geweest, het strand al kent of het strand binnenkort gaat ontdekken. Dat je er dus heel veel verschillende dingen kunt vinden, maken de auteurs in woord en beeld goed inzichtelijk. Het gaat over schelpen, zeewier, een zeepier, zand, duinen, meeuwen, vissen en meer. Allerlei typische elementen die horen bij de zee en het strand. De zinnen zijn haast poëtisch en niet alleen een feest (en makkelijk) om zelf te lezen, maar ook een feest om voor te lezen.
Dat alles waarde heeft, wordt ook wel duidelijk. Hopelijk draagt een boek als dit ook bij aan meer waarde voor het kleine zien en het ontwikkelen van fantasie. De aanzet die Tineke Meirink geeft hiervoor door de wijze waarop zij de beelden tot leven laat komen is prachtig. In alles kun je wat zien, dat laat Tineke Meirink ook zien, letterlijk met oogjes hier en daar of ze gebruikt bijvoorbeeld zeewier om een gezicht vorm te geven. Een gevarieerde, originele insteek die kinderen nieuwsgierig maakt.
Jaar: 2024
Genre: beginnende lezer/ non-fictie
Leeftijd: 6+
Uitgeverij: Volt